📖 **Cavab:** Peyğəmbərə (s) nazil olan sonuncu ayə **əl-Maidə surəsinin 3-cü ayəsidir**: _"Bu gün dininizi sizin üçün kamil etdim, sizə olan nemətimi tamamladım və bir din olaraq sizin üçün İslamı bəyənib seçdim."_ 📜 **İzah:** - **Bu ayə İslamın tamamlanmasını və Allahın nemətinin kamilləşməsini bildirir**. - **Ayə hicrətin 10-cu ilində, Zilhiccə ayının 18-də, Veda Həccindən dönərkən nazil olmuşdur**. - **Bu ayə İslamın sonuncu ilahi mesajı kimi qəbul edilir**. 📜 **Təhlil:** - **Bu ayə İslamın tam və mükəmməl bir din olduğunu vurğulayır**. - **İmam Əli (ə) haqqında olan Qədir-Xum hadisəsi ilə əlaqələndirilir**. - **Şiə mənbələrinə görə, bu ayə İmam Əlinin (ə) vilayətinin elan edilməsi ilə bağlıdır**. 📜 **Tarixi faktlar və hədislər:** - **Əhli-Beyt mənbələrinə görə, Peyğəmbər (s) bu ayənin nazil olmasından sonra İmam Əlini (ə) müsəlmanlara vilayət sahibi kimi təqdim etmişdir**. - **Sünni mənbələrdə isə bu ayə İslamın tamamlanması və halal-haram hökmlərinin sonuncu təsdiqi kimi qəbul edilir**.